به گزارش قدس آنلاین، باوجود اینکه روابط تجاری و اقتصادی با آفریقا به دلیل نبود ساز و کارهای معین تجاری و تفاوت ساختارهای اقتصادی دچار چالش است، اما آفریقا ظرفیت‌ها و فرصت‌های تجاری بی‌شماری برای ایران دارد. کاهش اثرات تحریم‌های اقتصادی و انزوای ناشی از آن در عرصه تجارت بین‌الملل، یکی از ظرفیت‌های توسعه روابط است. آفریقا دارای منابع معدنی بسیار غنی بوده  که حدود ۳۰‌درصد ذخایر معدنی و ۵۰‌درصد ذخایر طلای جهان متعلق به این قاره است. همچنین قاره آفریقا میزان ۱۲‌ درصد از نفت و ۸‌درصد از گاز طبیعی جهان را به خود اختصاص داده است. آفریقا یک‌پنجم جمعیت جهان را در خود جای داده و تقاضا و گسترش فناوری‌های مدرن در این قاره بستر مناسبی را برای ارتقای سطح مبادلات و همکاری‌های صنعتی فراهم می‌کند. باتوجه به همین ظرفیت‌ها و فرصت‌های بی‌بدیل است که وزارت صمت به عنوان نهاد متولی روابط تجاری کشور درصدد است تعداد رایزنان بازرگانی را در سال جاری در قاره آفریقا از سه نفر به ۱۴ نفر افزایش دهد.

در همین زمینه، جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا در گفت‌وگو با قدس تصریح کرد: قاره آفریقا دارای ۵۴ کشور مستقل و چند واحد سیاسی مجزا با ظرفیت‌های بسیار متنوع و قابل ملاحظه است که در حال حاضر نه تنها قدرت‌های صنعتی بلکه قدرت‌های نیمه صنعتی هم بر سر بهره‌برداری از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های آن با یکدیگر رقابت دارند. به دلیل اهمال‌ورزی برخی دولت‌ها و همچنین دیدگاه نادرست آنان درباره قاره آفریقا، کشورمان در بهره‌برداری از این قاره محروم مانده است. این در حالی است که ایران از جمله کشورهای مورد توجه ملت‌های آفریقا بوده و دارای امتیازات فراوانی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن است. برهمین اساس، جمهوری اسلامی در ارتباط با دیگر کشورها همواره تلاش کرده سود دوجانبه را دنبال کند و وارد همکاری‌هایی شود که برای ایران و نیز کشورهای مقابل دارای منفعت باشد. از دیگر امتیازات ایران این است که سابقه استعماری در آفریقا نداریم و حسن‌نیت کشورمان برای بسیاری از ملت‌های آفریقایی شناخته شده است و اگر وارد عرصه همکاری با آفریقا شویم، می‌توانیم جایگاه خوبی را در رقابت‌های موجود به خودمان اختصاص بدهیم.

ظرفیت فراسرزمینی و بکر آفریقا
قنادباشی گفت: آفریقا دارای ظرفیت‌های فراوان کشاورزی است، در واقع می‌توان محصولات کشاورزی مانند کاکائو، موز، نارگیل و سایر محصولات که در ایران تولید نمی‌شود را از آفریقا وارد کرد. همچنین آفریقا دارای امکانات فراسرزمینی است که همچنان بکر باقی مانده و می‌توان از آن بهره برد. آفریقا می‌تواند بازار مطلوبی برای کالاهای صادراتی ایران به‌ویژه محصولات صنعتی باشد؛ زیرا بخشی از صنعت کشور صرفاً با صادرات امکان رشد دارد. برهمین اساس، ایران باید در آفریقا دو مسئله مهم را مدنظر قرار دهد. ابتدا، تدوین راهبرد صحیح و برنامه‌ریزی شده برای همکاری با آفریقاست. باید مشخص شود درصدد بهره‌برداری از کدام قابلیت‌ها و از چه کشور آفریقایی هستیم. اگر راهبرد مشخصی طراحی و پیگیری نشود، امکان دارد توان و فرصت‌های کشور در بسیاری از عرصه‌ها از بین برود و نتیجه مؤثری حاصل نشود.

این کارشناس مسائل آفریقا افزود: اما موضوع بعدی، استمرار و تداوم پیگیری برنامه‌های در حال اجراست. عمده خسارت کشور در چند دهه گذشته این بود که برنامه و راهبردهای مؤثر در آفریقا را رها کرد و همین موضوع سبب شد از فرصت‌های پیش رو غافل بمانیم. باید روند صحیح و مستمر در آفریقا دنبال شود، اما به شرطی که بخش خصوصی در این زمینه فعال شود. شرط حضور اقتصادی صحیح در آفریقا، فعال شدن بخش خصوصی است. بنابراین اگر منتظر اقدامات دولتی باشیم، طبیعتاً به نتیجه مدنظر نخواهیم  رسید. 

وی بیان کرد: همچنین باید موانع موجود و دلایل ناکامی‌های گذشته در روابط با آفریقا مورد بررسی قرار بگیرد تا در آینده بتوان روابط سازنده و مستمری داشت. متأسفانه در دولت‌های قبلی عمدتاً روابط سیاسی و فرهنگی پیگیری شده و کمتر به روابط اقتصادی پرداخته‌اند، اما یکی از راهبردهای دولت سیزدهم این بود که به صورت عملیاتی و جدی به اجرای دیپلماسی اقتصادی پرداخت. فعال شدن معاونت اقتصادی وزارت خارجه به معنای توجه دولت به دیپلماسی اقتصادی است که می‌تواند زمینه‌ساز روابط سیاسی مستحکم و تضمین‌کننده همکاری‌های فرهنگی باشد. باوجود اینکه دیپلماسی اقتصادی ثمره روابط سیاسی است اما اگر با رویکرد صحیحی به آفریقا نگاه شود، بدون شک دپیلماسی اقتصادی موجبات همکاری‌های گسترده‌ را با کشورهای آفریقایی فراهم می‌کند و در ادامه همین همکاری‌ها زمینه‌ساز روابط مستحکم سیاسی و فرهنگی خواهد بود.